Als je als jongen geboren wordt, moet je op een gegeven moment de oversteek maken naar de mannenwereld. Je kunt niet eeuwig een ventje blijven. En als je baard begint te groeien, is het tijd.

Man worden doe je niet alleen door voor de eerste keer te ejaculeren, 18 te worden of je rijbewijs te halen. Daar is meer voor nodig. In niet Westerse culturen bestonden en bestaan er nog steeds inwijdingsrituelen om dat te doen. Grote rituelen als sprong naar het volwassen-zijn. Rituelen met veel pijn, die ook nog eens lang duren. Zo zijn er verhalen uit het oerwoud van jongens die uit hun hut weggerukt worden bij hun moeder. En als de moeder daarbij flink schreeuwt en jammert, is de oversteek naar de mannenwereld begonnen.

Je kunt niet eeuwig een ventje blijven. En als je baard begint te groeien, is het tijd.

Eenmaal los van de moeder word zo’n jongen zonder eten en met niet veel meer dan een mes en iets om vuur te maken door een groep mannen, onder leiding van zijn vader, diep het oerwoud ingebracht. Daar blijft hij een aantal weken alleen achter. Terug komen naar het dorp is geen optie. In het bos zoekt hij zijn eigen eten, maakt een eigen slaapplaats, beschermd zich tegen roofdieren en zorgt zelf dat hij het goed heeft. Er is niemand die hem helpt. Als hij gewond raakt moet hij zichzelf verzorgen.

Barbaars

Dit soort verhalen klinkt ons vaak nogal barbaars in de oren. En zo dacht ik er ook over. Ik vond het zelfs schromelijk overdreven. Ik vond op kamers gaan wonen en een beetje voor jezelf kunnen koken wel genoeg.

Tot ik zelf een aantal van dit soort initiatierituelen deed. In een andere vorm weliswaar. Mijn moeder woont sowieso niet in een hut. Ze wist niet eens dat ik van huis was. Het was gewoon in Europa, daar zijn ook bossen. Alle mannen waren voor de wet allang volwassen en ik mocht na afloop warm douchen. Maar de impact was groot. Ik ben er nog steeds blij mee. De blauwe plekken en bloeduitstortingen op mijn lijf nam ik graag voor lief. Wat ik precies deed ga ik je niet vertellen. Zulke dingen doen heeft alleen effect als je niets weet over wat je te wachten staat.

Het feest

Na een aantal weken wordt de jongen opgehaald uit het bos. Hij heeft de oversteek gemaakt en het is tijd voor het feest. Een groot feest en het hele dorp doet mee. Uitbundig en zonder inhouden. Dat betekent niet dat iedereen zich laveloos zuipt, nee dat betekent vooral dat er voluit gedanst en bewogen wordt. Door mannen én vrouwen. Want de oversteek naar de mannenwereld is er een die je vooral met je lijf maakt.

De man is er nu één van hen. Iedereen in het dorp weet het. Ook de moeder weet het. Haar kleine jongen, is niet meer haar kleine jongen. Hij is niet meer van haar. Hij is van zichzelf en hij hoort bij de mannen. Hij staat niet meer onder zijn vader, maar naast zijn vader.

Het nut

Als jongens dit ritueel doorstaan om mannen te worden dan moet het nut wel heel groot zijn. Dat klopt. Een jongen leert drie dingen:

1. Hij leert voor zichzelf zorgen. Zijn moeder is er letterlijk niet meer en zijn vader ook niet.
2. Hij leert verantwoordelijkheid nemen voor zijn emoties, met name angst, woede en fysieke pijn. Hij leert zijn emoties en gevoelens dragen.
3. Hij leert waar hij thuis hoort, bij de mannen.

Het tweede is iets dat bijna vreemd is. Na de rituelen die ik deed, had ik het gevoel dat mijn emoties meer van mij waren. Ondanks dat ze niet in grote of vorm veranderd waren, is de impact die ze hebben kleiner. Alsof ik ze nu heb, in plaats van dat ze mij hadden. Ik schrik er vaak niet meer van. Ik weet dat ze er zijn, maar ik ben ze niet.

Het derde is bijna niet met woorden uit te leggen. Het is een groot gevoel van rust en stevigheid. Zoiets als uit een vliegtuig stappen en weer vaste grond onder je voeten voelen. Alleen wist je niet dat je vloog.

Als man sta je nu naast je vader. Je bent nog steeds zijn zoon, maar je bent niet meer kind. Je hebt bewezen dat je jezelf kunt redden en dragen. Je bent een man geworden in de lijn van alle mannen die jou voorgingen; je vader, opa, grootvader, enz.

Jongens-mannen

In onze Westerse cultuur hebben veel mannen deze oversteek (nog) niet gemaakt of niet kunnen maken. Omdat het niet meer in onze cultuur zit, maar ook omdat veel vaders al van jongs af aan (emotioneel) afwezig zijn. Deze jongens-mannen zijn overal. Ze hebben veel geduld en empathisch vermogen, maar worstelen vaak met agressie en angst. Ze zoeken naar verbondenheid, maar weten niet waar die te halen.

Ze hebben veel geduld en empathisch vermogen, maar worstelen vaak met agressie en angst

Wanneer deze jongens-mannen in een situatie terecht komen waar grenzen een grote rol spelen, dan ervaren ze dat vaak als lastig. Grenzen die al getrokken zijn kunnen ze moeilijk accepteren. En waar grenzen door henzelf getrokken zouden moeten worden laten ze dat soms na. Ze voelen simpelweg niet waarom beide belangrijk zouden kunnen zijn, hun wens op zichzelf te staan is namelijk groter. Je voelt ze dan ook vaak hunkeren naar erkenning, maar als ze die krijgen dan weten ze niet hoe ze hem aan moeten nemen. Alsof ze niet thuis zijn en de post het pakketje erkenning weer mee moet nemen.

Jongens-mannen kunnen er veel baat bij hebben een training te volgen of zich door een man te laten begeleiden. Want een man die de oversteek heeft gemaakt weet waar de eerste grenzen liggen; wie hij is en waar hij bij hoort. Deze man voelt zich gedragen door zijn man-zijn en de soort waarbij hij hoort.

Een bijdrage van Jasper Jobse, Foto: heymarchetti Flickr