Ik geloof dat we hier zijn om ons eigen Ding te doen. Wat dat dan ook moge zijn. De één om een partijtje adem-te-halen. De ander om een continent te redden. Een derde om zo mooi gitaar te spelen dat niemand het ooit meer vergeet. Wat het dingetje is, weet je alleen zelf. In de stille uren van de nacht, of wandelend op een verlaten strand. Of misschien terwijl je dansend midden in de Paradiso staat en een glimp opvangt van het grotere geheel. Het is van jou. Van niemand anders.
Het is niet in te ruilen. Niet te analyseren. Niet te doorgronden. Niet te veroordelen. En al zeker niet te vergelijken. Vooral niet te vergelijken.
Maar helaas. Helaas schijnen ontelbaar veel mensen dat op ontelbaar veel plekken per ongeluk wel te doen. Niet omdat ze kwaad willen. Of omdat ze lijstjes willen maken. En ook vast niet om patronen te creëren waarbinnen de te-vergelijken lijstjes inzichtelijk zouden kunnen worden. Dat is vast allemaal hun reden niet. Althans. Ik hoop van niet. Maar Helaas. Helaas Pindakaas. Wat zijn er veel velden die dat rare ‘high brow’ en‘low brow’ maar blijven onderscheiden van elkaar. En wat vind ik het stom.
Het kan ook aan mij liggen natuurlijk. Laten we ook dat niet uitsluiten. Ik heb überhaupt de zin van hiërarchiën nooit begrepen. Ik snap wel de zin van Leiderschap. En ook van Aanvoerders in een voetbalteam. Ik snap de zin van Voorzitters in een chaotische vergadering. En ik snap de zin van Presentatoren op een feest die vertellen wat er komt. Maar ik snap niet – absoluut niet – welk stukje zou veronderstellen dat de ene mens dan zinvoller zou zijn dan de andere.
We hebben allemaal een andere rol in het geheel. Een ander Ding te doen. En het is enorm functieloos om een ander te vergelijken met jezelf en er dan ook nog maar eens een beoordelings-sausje overheen te kieperen. Elk radartje heeft zijn functie. Elk schroefje zijn stille geheim. En je kunt de functie pas ontleden als je de machine kunt zien. Dit leek voor mij altijd een extréém uitermate logica, maar dat is dus niet… Geloof ik.
De afgelopen jaren heb ik mijn best gedaan om het toch maar wel te begrijpen. Leek me zinvol. Al vond ik het fenomeen te belachelijk voor woorden. Mijn opvoeding hielp daarin niet mee – Dat alle mensen gelijkwaardig zijn los van hun aardse beslommeringen, is mij en mijn broertje met de paplepel ingegoten. Mijn ouders waren (en zijn nog steeds) een soort filantropische instelling waar iedereen –ongeacht je achtergrond (mits je geen strafblad bezit) – naar binnen mag wandelen.`’Mooi!’ zeggen de meeste mensen. ‘Ja’ denk ik.
‘Geen woorden, maar Daden’ was de tweede slogan die door de Friese kamers schalde. En misschien daardoor – of gewoon door mijn persoonlijke blauwdruk – is het zo gekomen dat ik er geen bal van snap. Niet snap waarom mensen A zeggen en B doen. Lijkt me ook zo vermoeiend voor jezelf. Stiekem denk ik dat je je moet richten op de kosmos als je een klacht hebt over je Ding. Of dat je een nieuwe spiegel moet kopen. Dat het tijd wordt dat je de machine in het oog krijgt. En dat je naar het specifieke radartje moet wandelen dat je niet begrijpt. In plaats van dat met andere radartjes te bespreken. Heel raar vind ik dat allemaal. Beetje kinderlijke naïviteit, zou een goed geconditioneerde volwassene zeggen. ‘Zo werkt de wereld niet Annette’.
‘Beetje naïve volwassenheid’ zou ik zeggen. Want zo werkt de wereld wel. We hebben toch allemaal een eigen hart. En een eigen intuïtie. En we weten toch allemaal dat als ik ‘klik’ met iemand, dat dat niks zegt over jouw ‘klik’ met mij. Om de simpele reden dat je je ergens anders in de machine bevindt. Dat wisten we toch allemaal? Ooit. Je bent het alleen vergeten. Omdat je jezelf kennelijk niet op waarde schat. Of omdat je bang bent voor de consequenties als je wel zuiver handelt in een systeem dat schijnt te floreren op hiërarchie en vergelijking. Dat je zèlf het systeem bent, zelf de constructie van de machine weerspiegelt… Ja. Dat waren we voor het gemak even vergeten.
Laat ik alle spreekwoorden, alle titels van geschreven teksten, alle wensen, alle angsten, alle documentaires die ik over dit onderwerp ken, alle oorlogen die gevoerd zijn, en alle vredes die gesticht zijn achterwege laten. Ik vind het van de zotte. Dat vond ik als kind. En dat vind ik nu. En grondige observatie wijst aan dat ik dit waarschijnlijk tot mijn dood zo blijf vinden.
Zorg gewoon met elke vezel in je lijf voor het unieke en buitengewoon mooie radartje dat je bent, zorg voor de olie, zorg voor de ruimte en zorg voor de liefde. En blijf met je poten van de andere radartjes in onze mooie machine af. Koester ze, respecteer ze, en laat ze doen waar ze goed in zijn. Want daarom zijn ze hier! En als je mij tegenkomt. Vraag me dan gewoon wie ík ben.
